Agro-ecologie

De kippen bij KipEigen worden gehouden in een regeneratief, agro-ecologisch systeem. Deze term is een samenvoeging van ‘agro’ (landbouw) en ‘ecologie’ (natuurlijke balans). Agro-ecologie beschrijft een systeem waar men voedsel produceert in samenwerking met de natuur. De principes die we terugvinden in de ecologie passen we toe in de landbouw. Daarbij respecteren we de draagkracht van de natuur. Het systeem is in wezen dus milieuvriendelijk. Er is plek voor een verscheidenheid aan elementen in dit landbouwsysteem. De diversiteit geeft veerkracht op elk vlak. Vooral de interacties tussen de verschillende elementen zijn belangrijk (zie figuur 1).

Agro-ecologie: kip in boomgaard, de interacties tussen de verschillende elementen geven veerkracht en weerbaarheid

Bij een agro-ecologische werkwijze wordt de biodiversiteit gestimuleerd en benut. Dit gebeurt bijvoorbeeld door gebruik te maken van de natuurlijke vijanden van plaaginsecten (zie foto’s onderaan pagina). De bodem heeft hierbij een belangrijke positie en wordt met zorg behandeld. Dit betekent onder andere dat bemesting en begrazing plaatsvinden binnen de grenzen van wat de bodem aankan. Ook vindt er recycling plaats van natuurlijke hulpbronnen en voedingsstoffen. Een goed werkend agro-ecosysteem is veerkrachtig en in balans, en resulteert in een gezonde bodem en gezond voedsel voor de lokale consument. Andere veelgebruikte termen die gebruikt worden binnen de agro-ecologie zijn natuurinclusieve landbouw, regeneratieve landbouwkringlooplandbouw en permacultuur. Laatstgenoemde is een praktische wetenschap, waaruit voor KipEigen veel inspiratie is gehaald. Agro-ecologische systemen zijn belangrijke vormen van toekomstbestendige landbouw. De Universiteit van Wageningen is dan ook volop bezig met onderzoek naar deze vorm van landbouw. Illustratie 1: Eva Vos

Agro-ecologie bij KipEigen

De kippen bij KipEigen zijn een belangrijke schakel in ons agro-ecosysteem. Er zijn veel nuttige interacties met andere elementen, zoals de bodem, insecten, de veenweide, de groentetuin en de boomgaard. Terwijl de kippen lekker buiten scharrelen in de boomgaard en op de tuinderij, verwerken ze de reststromen vanuit de teelten tot mest, eieren en vlees. Het verschil met een natuurlijk ecosysteem is dat we het agro-ecosysteem zelf inrichten met als extra doel het produceren van duurzaam voedsel. Een voorbeeld van natuurlijke plaagbestrijding: lieveheersbeestjes die de luizenplaag op de tuinbonen te lijf gaan. Na verloop van tijd waren er nauwelijks nog luizen te bekennen. Dit is een voorbeeld van een ecosysteemdienst: een dienst die het ecosysteem verleent wanneer deze in balans is. Agro-ecologische landbouw faciliteert én profiteert hier. 

lieveheersbeestjes als natuurlijke plaagbestrijding van luizen op tuinbonen

Biologische landbouw

Een vorm van landbouw waarbij ook regeneratief geboerd kan worden is de biologische landbouw, waarbij de boer werkt vanuit een viertal kernwaarden en zich houdt aan een set regels. De benaming ‘biologisch’ voor de producten is beschermd door middel van een certificaat (skal).

KipEigen zelf is niet biologisch gecertificeerd, maar werkt wel volgens de principes uit de biologische landbouw en doet er zelfs nog heel wat scheppen bovenop. De reden dat KipEigen niet gecertificeerd is, is onder andere dat er geen aparte regels zijn voor kleinschalige, mobiele units zoals onze kipmobiel. Voor een certificaat zouden we moeten voldoen aan de regels voor een stal. De kipmobiel is echter niet meer dan een veilig nachtverblijf waar de kippen op stok kunnen, en een rustige, beschutte plek waar de kippen hun ei kunnen leggen. Laten we het deurtje ‘s nachts open, dan is het op papier geen stal en kan het wel. Dat is alleen niet zo goed voor het dierenwelzijn, behalve dan wat de vos betreft. 😉 Alternatief: een grote mobiele kippenkar, die alleen te verplaatsen is met zware machines die draaien op fossiele brandstof. Dat gaat in tegen ons streven om klimaatpositief te zijn, en is bovendien niet goed voor de bodem. Omdat de eieren, het vlees, de groente en het fruit direct worden geconsumeerd door de CSA deelnemers en groente-abonnees, zien we de meerwaarde verder ook niet van een biologisch label. Iedereen kan namelijk met eigen ogen zien hoe we de dieren houden en hoe we de groente en het fruit telen. Daarnaast zouden er heel wat extra kosten en administratie bijkomen, wanneer we biologisch gecertificeerd waren. En het laatste punt: als we biologisch waren, zou het niet toegestaan zijn om circulair te voeren.